De effecten van het verzwaringsdekbed – een overzicht van de huidige onderzoekssituatie

De populariteit van het verzwaringsdekbed is enorm gegroeid en komt steeds vaker onder de aandacht bij onderzoekers over de hele wereld. Niet in de laatste plaats na getuigenissen over de positieve effecten van het dekbed op de slaap en gezondheid van gebruikers, patiënten en onderzoeken. Laten we eens kijken naar wat we wel en niet weten over de effecten van het verzwaringsdekbed.

Verzwaringsdekbedden worden in sommige landen al lang als hulpmiddel gebruikt, in de Zweedse gezondheidszorg bijvoorbeeld al zo’n 15 jaar. Verschillende Zweedse ergotherapeuten hebben verzwaringsdekbedden voorgeschreven aan patiënten die worstelen met slaap- en angstproblemen en zorgen. Getuigenissen over de voordelen van het gebruik hebben ervoor gezorgd dat onderzoekers meer klinisch bewijs willen vinden voor de effecten van het verzwaringsdekbed. Het onderwerp krijgt steeds meer aandacht, wat te zien is aan het aantal wetenschappelijke onderzoeken

Rustgevende druk tegen de huid

Wetenschappelijk onderzoeken hebben aangetoond (1) dat het knuffelhormoon oxytocine toeneemt bij iets dat DPS (Deep Pressure Simulation) genoemd wordt, wat wordt bereikt door een druk op de huid uit te oefenen waardoor de diepliggende huidreceptoren geactiveerd worden. Oxytocine wordt voornamelijk gerelateerd aan ontspanning en verlichting bij stress en angst, wat op zijn beurt kan bijdragen aan sneller in slaap vallen en een hogere slaapkwaliteit.

Omdat verzwaringsdekbedden een druk uitoefenen op de huid en veel gebruikers aangeven dat ze een kalmerend effect ervaren, is het een redelijke aanname dat verzwaringsdekbedden een DPS-effect kunnen creëren. Een natuurlijk hulpmiddel voor wie om verschillende redenen worstelt met slaapgebrek.

Alternatief voor slaappillen

In 2015 werd een wetenschappelijk onderzoek (2)  gepubliceerd over de positieve effecten van het verzwaringsdekbed, waarin de effecten van kettingdekbedden op slapeloosheid werden onderzocht. Ongeveer 30 deelnemers mochten kiezen of ze gedurende vier weken wilden slapen met een dekbed van zes, acht of tien kilo, om zowel de fysiologische (objectieve) als de zelf waargenomen (subjectieve) effecten te onderzoeken. De deelnemers maakten hiervoor bijvoorbeeld gebruik van een zogenaamde actigraaf. Een actigraaf is een meetinstrument dat als een horloge rond de pols gedragen wordt en onder andere continu het bewegings- en activiteitenpatroon en het licht meet om te bepalen of de drager slaapt.

Met een actigraaf is het mogelijk om de activiteit gedurende 24 uur te meten en informatie te verzamelen over onder andere de slaapeffectiviteit en het aantal keer ontwaken gedurende de nacht. In dit geval toonde de resultaten aan dat het verzwaringsdekbed bijdroeg aan een rustigere slaap, met een verminderde bewegingsactiviteit gedurende de nacht. De deelnemers rapporteerden zelf ook dat ze comfortabeler sliepen, met een hoger gevoel van veiligheid en een betere kwaliteit slaap. Samengevat concludeert het onderzoek dat een verzwaringsdekbed kan helpen slapeloosheid te verminderen, en dat het een niet-farmacologisch alternatief kan zijn voor een verbeterde slaapkwaliteit.

Onderzoek met placebo-verzwaringsdekbedden

Een van de uitdagingen bij het klinisch bewijzen van het effect van verzwaringsdekbedden was het ontwerpen van een placebo-verzwaringsdekbed voor een placebogecontroleerd onderzoek, waarbij de resultaten van verschillende groepen konden worden gecontroleerd.

Maar het meest recent gepubliceerde wetenschappelijke onderzoek uit 2020 is hierin geslaagd (3), en het was het eerste placebogecontroleerde onderzoek binnen dit onderwerp, gefinancierd door de stad Stockholm en uitgevoerd aan Karolinska Institutet. Hieruit concludeerden onderzoekers dat kettingdekbedden, een soort verzwaringsdekbedden, een veilige en effectieve methode zijn tegen slapeloosheid bij patiënten met onder andere ernstige depressie, bipolaire stoornis, gegeneraliseerde angststoornis en hyperactiviteitsstoornis zoals ADHD. Tijdens het onderzoek mochten de patiënten gedurende vier weken slapen met een lichter placebodekbed van 1,5 kilo of met een verzwaringsdekbed van 8 kilo. Het resultaat toonde onder andere aan dat patiënten die sliepen met het verzwaringsdekbed:

• Een beter slaaponderhoud kregen
• Een hoger activiteitenniveau hadden gedurende de dag
• Verminderde symptomen hadden van vermoeidheid, depressie en angst

Er traden geen ernstige bijwerkingen op, en patiënten die met het verzwaringsdekbed bleven slapen, vertoonden nog steeds een positief effect toen het onderzoek 12 maanden later werd opgevolgd.

Dit gezegd hebbende, is er momenteel geen wetenschappelijke unanimiteit (4)  over de effecten van verzwaringsdekbedden. In plaats daarvan stelt de wetenschappelijke gemeenschap dat er meer onderzoeken nodig zijn voordat er met zekerheid bepaald kan worden of verzwaringsdekbedden medische effecten hebben.

Bijwerkingen van het verzwaringsdekbed

Patiënten die aan het placebogecontroleerde onderzoek3 deelnamen, toonden geen ernstige bijwerkingen van het gebruik van het verzwaringsdekbed. Een resultaat dat in overeenstemming is met de stelling dat er maar zeer weinig risico's zijn bij het gebruik van dit product.

CURA of Sweden raadt de verzwaringsdekbedden echter niet aan voor kinderen onder de 2 jaar, omdat het belangrijk is dat de gebruiker zelf het dekbed kan hanteren en de kracht heeft het dekbed van zich af te tillen. Zware verzwaringsdekbedden kunnen ook ongeschikt zijn voor personen die lijden aan bijvoorbeeld slaapapneu, astma of claustrofobie. Als u lijdt aan een ernstige hart- of longaandoening, verminderde spierfunctie of een verhoogde gevoeligheid voor decubitus, dient u vóór gebruik uw arts te raadplegen.

CURA's initiatieven en subjectieve onderzoeken

De visie van CURA is om alle mensen te helpen beter te slapen. Daarom werken we eraan om bij te dragen aan een betere kennis over de effecten van een verzwaringsdekbed op slaap en gezondheid en het onderzoek te ondersteunen. Hieronder vindt u een lijst met initiatieven en subjectieve onderzoeken en tests waaraan we deelnemen om meer te weten te komen over zware dekbedden en hoe ze ons beïnvloeden.

Kwantitatieve klantonderzoeken

CURA of Sweden voert regelmatig kwantitatieve klantonderzoeken uit, met als doel erachter te komen hoe de gebruikers zelf het gebruik van CURA's verzwaringsdekbedden ervaren. Bij een van deze onderzoeken, waaraan 450 personen deelnamen, hoort de stelling "9 van de 10 personen ervaart een betere nachtrust".

Ambulancepersoneel met ploegendienst

In een kwantitatief onderzoek, uitgevoerd door de projectgroep Testbädd Hälsa* uit de regio Västernorrland, Zweden, mochten 29 ambulanceverpleegkundigen gedurende 3 weken CURA's verzwaringsdekbed testen. Voor en na het onderzoek vulden de deelnemers een gestandaardiseerd ISI-formulier (Insomnia Severity Index) in, dat vaak gebruikt wordt bij wetenschappelijke onderzoeken om de slaapproblemen van de deelnemers aan het onderzoek te evalueren. Uit het onderzoek bleek dat 21 van de 29 deelnemers hun ISI-waarde verbeterden na de weken met het verzwaringsdekbed, terwijl 4 van de 29 een onveranderde waarde hadden, en 4 van de 29 een verslechterde waarde hadden. Gemiddeld verbeterden de ISI-waarden aanzienlijk.

Lees hier meer over het onderzoek.

*Testbädd hälsa is een door de overheid gefinancierd project, om de kennis over de mogelijke gezondheidseffecten van verschillende commerciële producten te vergroten.

Interessante kennis op komst

CURA of Sweden financiert een lopend wetenschappelijk onderzoek over verzwaringsdekbedden, dat uitgevoerd wordt aan de Universiteit van Uppsala, Zweden, onder leiding van slaaponderzoeker Christian Benedict en hormoononderzoeker Kerstin Uvnäs-Moberg.

In het onderzoek worden de effecten van het verzwaringsdekbed op gezonde, volwassene deelnemers onderzocht en omvat onder andere metingen van de inslaaptijd en niveaus aan oxytocine, melatonine en cortisol, evenals hartslagvariaties. Het onderzoek is gepreregistreerd

en zal naar verwachting in de tweede helft van 2021 worden gepubliceerd. Lees hier meer over het onderzoek.

Het artikel is gepubliceerd op: 2021-06-09

Het artikel is voor het laatst bijgewerkt op: 2021-06-09

Het artikel is geschreven door: Astri Lindbäck